I loko ihola nō o ia manawa pōkole i hoʻāikāne ai ʻo Kapohu me Keawehano… Kumu ʻUlu, hel. 83:2
Lohe iho nei ʻo Pueo i kekahi kupua pana ʻiole ma Oʻahu, ʻo Pīkoi, ke keiki a ʻAlalā. No laila, hele mai nei ʻo ia e hoʻāikāne, a hōʻike mai nei no kēlā ʻiole ʻaihue. Kumu ʻUlu, ʻaoʻao 10
Ma kēia mau hana a lākou me ke keiki, ua like a ua paʻi, ʻaʻohe paʻa o ke keiki; no laila, ʻōlelo aku ʻo Kalanialiʻiloa: “E pau ka hoʻopāpā, e ʻike kākou me ke keiki, e hoʻaikāne, e kālua ka puaʻa.” Kaipalaoa, (For.IV) ʻao 587
[hamani]Ka hoʻomaopopo hewa ʻana i ka mea pololei. ʻO ka maʻamau ke aloha ʻole ʻana o ke kanaka i kekahi kanaka āna i kamaʻāina ai. He Moʻolelo no Kamapuaʻa
Laʻana palapala:
...ua hōʻano ʻē loa ʻia aʻela ko pīkoiakaʻalalā ʻano, a hoʻohewahewa maila nō hoʻi kona makua kāne iā ia, ʻo ia ʻo ʻAlalā. Ka Nupepa Kuokoa, 30 Dekemapa 1865
E hoʻomaopopo hou kākou i ka ʻōlelo ʻana ma kekahi mau hua ʻōlelo o ko kākou ʻāina nei, no ka mea, ua hemahema kā kākou ʻōlelo ʻana ma kekahi mau hua ʻōlelo kahiko a kākou, a ua hoʻohewahewa nō hoʻi kekahi poʻe. Ke Kumu Hawaii, 11 Nowemapa 1835
I ko lākou hele ʻana i laila i ka pō, hoʻohewahewa lākou i ka puʻu, a pʻi ma luna i kekahi puʻu ʻokoʻa... Ka Hae Hawaii, 27 ʻApelila 1859
E hele ana wau e ʻimi i oʻu mau mākua, e hoʻohewahewa mai paha auaneʻi lāua iaʻu. He Moʻolelo no Kamapuaʻa, ʻao.57
[hamani]He hana hoʻonaʻaikola me ka lima e hoʻokano aku ai iā haʻi, e like me ke komo ʻana o ka manamana nui i waena o ka manamana kuhi me ka manamana kau. He Moʻolelo Kaʻao no Puna
Laʻana palapala:
“Eia ua mau loina nei,” wahi a Punia me ke ʻano hoʻokohukohu. “I ka wā e hana ai ka ʻupena a kākou, ʻaʻole e pono kahi mea e walaʻau, ʻaʻole nō hoʻi e kū a kiʻi mai. ʻAʻole nō hoʻi e peʻa ka lima i ke kua. ʻAʻole nō hoʻi e hoʻohuahua ka lima. He Moʻolelo Kaʻao no Punia, mok. IX, ʻaoʻao 38:11
…i ia wā, ʻo ka holo koke akula nō ia o ka lohe ma ʻō a ma ʻaneʻi, a ua hiki pū akula ia lohe i mua o Paiʻea a me ka poʻe a pau o Kauaʻi i holo pū mai ai, ka poʻe hoʻi nāna i hana ʻino a i hoʻounauna ʻino, a pākīkē a hoʻohenehene a hoʻokauā ʻino iā Pākaʻa. Moʻolelo Hawaiʻi o Pakaʻa a me Ku-a-Pakaʻa, ʻao.26
Ua kūpono no nā holoholona e like me ʻoe ke lapaʻau ʻia me nā lāʻau hoʻōla o ka lua ahi, a e hoʻokauā ʻia na nā keiki o ka hewa. He Moʻolelo no ʻIvanahō, ʻao.424
Ua like ia me ʻeiwa kau ona i hoʻokauā ʻia ai e ka hilinaʻi o kona mau hoa makaʻāinana i waha ʻōlelo no lākou, a ʻelua kau ma ke ʻano he mana koho Mōʻī ma ka ʻaoʻao o ka lāhui, ʻo ia hoʻi, ke Kau ʻAhaʻōlelo Kūikawā o ka makahiki 1873. Ka Puke Moʻolelo o Hon. Iosepa K. Nāwahī, ʻao.86
Ua hoʻokāhāhā loa ʻia ka manaʻo o nā kānaka lawaiʻa a Keawenuiaʻumi no ka ʻike ʻana mai i ka heʻe koke ʻana o Kūapākaʻa i ka nalu haʻi koke nō i kahaone… Moʻolelo Hawaiʻi o Pakaʻa a me Ku-a-Pakaʻa, ʻao.115
[hamani]Ka hana a ka hōʻoio, ka noʻonoʻo a me ka hana ʻana me he mea lā ʻo ia nō ka ʻoi; ka hele ʻana me hōʻike ai i ka maikaʻi o ka nānā ʻana. Moʻolelo Polenesia
Iā lākou i hiki ai i kēlā manawa hoʻokahi me nā mea nona ka lā hoʻokahakaha, aia hoʻi, ua ʻike akula ʻo Lāʻieikawai iā Halaaniani, ʻaʻole i make. A laila, hoʻomanaʻo aʻela ʻo ia i ka ʻōlelo wānana a Kahalaomāpuana. Ke Kaʻao o Lāʻieikawai, 24:127
He huhū ka ʻīlio hae, a hihiu loa, akā, ʻo ka ʻīlio, ua lokomaikaʻi, a ua hoʻolohe. He ʻoiaʻiʻo, hoʻokamani ʻole kona aloha, akā, ʻo ka ʻīlio hae, inā lokomaikaʻi ʻo ia i kekahi, haʻalele hala ʻole ʻo ia. O Nā Holoholona Wāwae ʻEhā o Ka Lama Hawaiʻi, 24:125
ʻIke aʻela ʻo Iesū i ko lākou manaʻo ʻino ʻana, ʻī akula, "E ka poʻe hoʻokamani, no ke aha lā ʻoukou e hoʻāʻo mai nei iaʻu?" Mataio [Matthew], 28:18
[hamani]Ka lawe ʻana o ka wahine i kāne o ka ʻili nāna; ka lawe ʻana o ka wahine i kāne nāna o ka pilina hoa aloha pili loa, ʻaʻohe naʻe moe ʻana; ka lawe ʻana o ke kaikunāne i kāne na kona kaikuahine e hoʻāo pū ai. He Moʻolelo Kaʻao no ʻAukelenuiaikū
Laʻana palapala:
Eia aʻe ma hope. Ua hoʻokāne aku nei mākou nāu i loaʻa ona kaikoʻeke no mākou. No ka mea, he kanaka maikaʻi; ʻaʻole kīnā mai luna a lalo. Ua like nō me ʻoe. He Moʻolelo Kaʻao no ʻAukelenuiaikū, 6:57-59
I aha lā auaneʻi kā kāua uku i ka mea nāna i kāhea mai i ko kāua mau inoa?” ʻĪ aku kekahi, “E hoʻokāne kāua.” ʻAe akula kekahi, “ʻAe.” He Moʻolelo Kaʻao no ʻAukelenuiaikū, 6:56
I ka lohe ʻana naʻe o nā aliʻi o Oʻahu nei e noho ana i ke alo o Kaʻihikapu ua paʻi hulu manu ʻia ua kaupoku o ka hale o nā aliʻi Kauaʻi, ua nui ko lākou kekēue a me ka huhū no nei hana hoʻokelakela a ua mau aliʻi nei o ka mokupuni kāʻili lā. Ka Moʻolelo Hiwahiwa o Kawelo, ʻaoʻao 151
ʻUwehe aʻela ʻo ia i kona mau lima me ka ʻuā ʻana, a paʻipaʻi aʻela hoʻi ma kona umauma ma ke ʻano hoʻokelakela. Lehua ʻĀhihi : Makakēhau…
"E hoʻomanawanui," wahi a Pākaʻa. "He lohe ke ola, he kuli ka make, eia aku ua haku nei ou lā a hoʻi mai, no ka mea, he make mai koe, ua hoʻokuli ʻia ʻoe." Moʻolelo Hawaiʻi o Pakaʻa a me Ku-a-Pakaʻa, ʻao.75
He aha ka hala i kapuhia ai ka leo, i hoʻokuli mai ai? ʻŌlelo Noʻeau, 509
Ua lilo paha kēia hana hoʻokuli a kona ʻanakala i mea nona e hoʻomaopopo ai i ka pono o ka hoʻolohe i ke aʻo a ke kahuna. He Moʻolelo Kaʻao no Kekūhaupiʻo, 15:61
[hamani]Ka hoʻomau me ka noke ʻana i kekahi hana, e like me ke noi ʻana paha me ka ikaika o ka manaʻo; he noke, he hoʻokina, he hoʻohune, he hoʻohuʻa, he hoʻomano. Puke Wehewehe Hou
Laʻana palapala:
Aloha maila kā hoʻi au iā ia. He aha nō lā hoʻi kāu mea o ka hoʻonoho ʻana aku nei iā ia i hope? Ua hoʻolāʻau mai nei nō hoʻi kēlā e holo pū mai kākou, nāu aku nei nō hoʻi ka hoʻonoho iā ia. Ka Moʻolelo Hiwahiwa o Kawelo, ʻaoʻao 293
He mea lele kēia i loko o ka lewa nuʻu, lewa lani, a ua like nō kēia me ka manu. No laila, ʻapōpō, i ka lā ʻokoʻa e lele ai kō manu, ʻaʻole e nele ana ka hoʻolāʻau mai o kō kaina i kāu mea leʻaleʻa ke ʻike mai ʻo ia e lele aku ana kāu manu. Ka Moʻolelo Hiwahiwa o Kawelo, ʻaoʻao 81
Ua ʻano hoʻolāʻau akula nō ke keiki, ʻo lāua pū nō ke luʻu, akā, ʻaʻole i ʻae mai ʻo Leimakani i kēia noi a kāna keiki. ʻAʻole nō i maopopo iā Punia ke kumu o kēia hōʻole ʻana o kona makuakāne iā ia, a e ʻike ana paha kāua i ke kumu nui o kēia hana a Leimakani. He Moʻolelo Kaʻao no Punia, ʻaoʻao 7:25
E kū nō ke kahuna i ka pule huikala, a ma hope o ua pule lā, hea mai ke kahuna: "He mū ʻo ia!" Ka Moʻolelo Hawaiʻi, 40:11
Ua hōʻike mai nō ʻo Kamehameha i kona manaʻo ake kaua ʻole, a me he ala e huikala aku ana nō i kēlā hana a Kīwalaʻō i hana ai iā ia… He Moʻolelo Kaʻao no Kekūhaupiʻo, 37:162-63
[hamani]Ka hui like ʻana o nā kānaka he nui ma kekahi hana a i ʻole no kekahi manaʻo like. Puke Wehewehe Hou
Laʻana palapala:
E huliāmahi nā Hawaiʻi a hoʻāʻo e ʻae like e like me ka mea hiki, i hiki ke loaʻa ka hāʻina o ka pilikia nui, ʻo ia hoʻi ke ola o ka lāhui. Jonah Kūhiō Kalanianaʻole, ʻao.32
[kikino]He kanaka o ke kūlana haʻahaʻa loa o ke au kahiko i hoʻokaʻawale ʻia ka noho ʻana mai kahi aku o nā kānaka ʻē aʻe a i hoʻohana ʻia no ka mōhai kanaka; he kanaka lawelawe kūlana haʻahaʻa loa. Puke Wehewehe Hou
ʻAʻole i lohe ʻia i ka wā kaua, a ua pio kekahi aliʻi, a ua uku ʻia aku kekahi poʻe kauā a ia aliʻi i uku pio no kekahi aliʻi… Ke Aupuni Moʻī, Helu 132:15, ʻao.328
I ka ʻike ʻana mai o ke aliʻi, ua lele maila ʻo ia a pūʻili maila iā Pākaʻa, me ka uē kaukau ʻana no kāna mau hana ʻino i kāna kauā maikaʻi. Moʻolelo Hawaiʻi o Pakaʻa a me Ku-a-Pakaʻa, ʻao.128
Mai kona manawa i ʻike ʻia ai e ka lehulehu ma kona ʻano he kauwā kona naʻauao no nā hana pili kālai Aupuni, ua kōkua nui loa ʻia ʻo ia, no kona kākoʻo ikaika mau ʻana no ka pono o ke Aupuni Hawaiʻi a hiki loa mai i kēia lā. Ka Buke Moʻolelo o Hon. Robert William Wilikoki, ʻaoʻao 05
[hamani]Ka hilinaʻi ʻana i kekahi mea i loaʻa ai ka pono o ka noho ʻana.
Laʻana palapala:
"ʻO ia nō paha kou kumu o ka noho hoʻokahi ʻana ma ʻaneʻi nei?"
"ʻAʻole. ʻO ke kumu nui, ʻaʻohe oʻu hoihoi i ka noho ʻana me ke kaukaʻi nui ma nā mea o ke au hou e pono ai ka noho maikaʻi ʻana. Koʻu ʻAoʻao o ke Kuahiwi, ʻaoʻao 227
ʻAʻole loa ʻo ia i ʻoluʻolu i ka noho palaualelo wale o nā kānaka ma lalo ona, a kaukaʻi wale aku paha i ko lākou ola no ke kōkua ʻia mai. He Moʻolelo Kaʻao no Kekūhaupiʻo, 93:27
I kēia wahi, huli maila ʻo Hiʻiaka a nānā maila i kahi o Kaʻanahau, a hū aʻela kona aloha no ua kāne nei āna, ka mea hoʻi nāna “ke kī i hemo ai ke pani, ke kaunu a ka makemake,” a i ia wā ʻo ia i hāpai aʻe ai i kēia kau. Ka Moʻolelo o Hiʻiakaikapoliopele, ʻao.153
[ʻaʻano]Ka pūʻiwa nui o ka naʻau; he hoʻōho e hōʻike aku i ka pūʻiwa nui o ka manaʻo. Puke Wehewehe Hou
Laʻana palapala:
"E hele ana ʻoe i Temepelatowe!" wahi a kona kamaʻāina me ke ʻano kāhāhā, a hoʻomaka… He Moʻolelo no ʻIvanahō, ʻao.389
Kāhāhā a ʻano makaʻu ʻo ʻAkaʻaka i kēia mau hana ʻano ʻē a kona poʻe mākua i piha i ka hopohopo. E Ola Ka ʻAlalā, 5:18
Pane akula ke keiki, "Kāhāhā! A loaʻa kā hoʻi kā ʻoukou mea ukana nui, ʻaʻole kā hoʻi e loaʻa kaʻu, kā ke keiki… Moʻolelo Hawaiʻi o Kalapana, ʻaoʻao 55
[hamani]He kāhea ʻana aku iā haʻi e komo mai no ka ʻai pū ʻana; he hoʻokipa ʻana aku. Moʻolelo Polenesia
Laʻana palapala:
ʻO Kawelo wale nō kēia e lohe nei i kēia leo pāheahea o ke kaikuaʻana ʻiole ona, a ua maopopo hoʻi iā ia nā mea a pau i hōʻike ʻia mai iā ia. Ka Moʻolelo Hiwahiwa o Kawelo, ʻaoʻao 219
ʻO kou keʻehi wāwae ʻana naʻe, he leo pāheahea ana ia noʻu e puka mai e like me ka leo mele. Ke Keiki Aliʻi Liʻiliʻi, ʻao. 68