ʻŌlelo Hoʻākāka
Ke pāhola ʻia nei ka puke wehewehe mua loa ma ka ʻōlelo Hawaiʻi ʻo Wehi ʻŌlelo i mua o ka lehulehu ʻōlelo Hawaiʻi, i mea e kuluma hou ai kā kākou ʻōlelo makamae. He kia hoʻomanaʻo ka loaʻa o kekahi puke wehewehe ma ka ʻōlelo makuahine o ke kanaka i ʻike ʻia ai kona ola pono ʻana a no ko ia kanaka huli ʻana i ka manaʻo o nā hua ʻōlelo o kāna ʻōlelo me ke kaukaʻi ʻole aku i kekahi namu ʻē. Ua hōʻiliʻili nui ʻia nā wehewehena hua ʻōlelo no loko mai o nā puke he nui loa, ʻo ka hapa nui mai ke Kikowaena ʻŌlelo Hawaiʻi ʻo ka Hale Kuamoʻo, i paʻa maila ke kahua o kēia mana mua o Wehi ʻŌlelo. He puke wehewehe ia o ke au ʻenehana hou, nona nā pākuʻina pāpaho, lepe, a mau mea hou aku e hoʻonui ʻia aʻe ai ka ʻike o ka poʻe noiʻi noelo i loko o kona ʻike manomano.
Ua hoʻomaka kēia manaʻo no kekahi puke wehewehe ʻōlelo kahi me Kepano Trussel, he kanaka mākau ʻenehana i ka haku puke wehewehe ʻōlelokahi a he kanaka ʻōlelo Hawaiʻi nāna i hoʻomaka mua i ka hōʻiliʻili hua ʻōlelo ʻana. Na kēia hana i hoʻoulu i ke Kōmike Aʻoaʻo Puke Wehewehe ʻŌlelokahi, he kōmike kumu aʻo a mākau ʻōlelo Hawaiʻi nāna i hoʻomaka i ka manaʻo no ka hoʻokō i ka hana. I ka makahiki 2019 i hōʻoia ʻia ai ke kākoʻo o Ka Haka ʻUla O Keʻelikōlani a me Kanaeokana. Ma ka makahiki 2020, ua holomua ka pāhana i ke kākoʻo ʻia e ka haʻawina kālā a ka Native Hawaiian Education Program, ʻo Laupaʻi Aʻe Ka ʻIke Kuamoʻo kona inoa. Ma hope o ko Trussel make ʻana i ka hopena o ia makahiki hoʻokahi, ua hui hou ke kōmike a holo ka manaʻo e hoʻohua ʻiʻo ʻia ʻo Wehi ʻŌlelo. Hoʻomaka ke kime puke ʻōlelokahi e ʻohiʻohi i nā papa wehewehe ʻōlelo a e hoʻokāʻoi aku i kauwahi mau wehewehena me ka hoʻopono i luna o nā maʻiʻo kālai ʻōlelo a wehewehe kūpono. He alakaʻi ʻo Sunny Walker i ke kūkulu ʻana i ka ʻenehana puke wehewehe hou e kāpili ai i ka puke wehewehe ʻōlelokahi e hiki ai ke hōʻano hou ʻia ke kaha pūnaewele, ʻōkomo pū ʻia nā hua hou, a hoʻokāʻoi ʻia nā mea liʻiliʻi like ʻole i hoʻolilo ʻia hoʻi he luʻu hiaʻai i loko o kona mau wehiwehi laupāpaho.
No kēia hope aku, e ulu māhuahua hou aʻe ʻo Wehi ʻŌlelo i ka laulima ʻia e nā hoa hana o Ka Haka ʻUla O Keʻelikōlani a me ke alu pū o ko nā kaiaulu ʻōlelo Hawaiʻi. Ma o aʻe o ko Wehi ʻŌlelo kino kikohoʻe e kāmau ai i ke ola o ka ʻōlelo i ka pākuʻi ʻia o kēlā me kēia hua ʻōlelo pākahi. I ka ʻōlelo nō ke ola i ka lauhoe mai o nā waʻa; i ke kā i ka hoe; i ka hoe, i ke kā; pae aku i ka ʻāina ʻo Nōlaʻelaʻe.