A hiki akula lāua i kahi a ke Akua i ʻī mai ai iā ia; hana ihola ʻo ʻAberahama i kuahu i laila, kau pono akula i ka wahie ma luna, hīkiʻi ihola ia i kāna keiki iā ʻIsaʻaka, a kau akula iā ia ma ke kuahu ma luna o ka wahie. Kinohi, 22:9
A ma ka ʻāʻī o ua kiʻi lā e hīkiʻi aku ai kekahi lāʻau e kau keʻa ana. A ma ua lāʻau kau keʻa lā e hoʻopili aku ai nā pala a paʻa i ka hīkiʻi ʻia. Ka Moʻolelo Hawaiʻi, 36:22
Hilihili ʻia akula e lākou nā lāʻau liʻiliʻi i nā kumu nāhelehele no ka hoʻā ʻana i nā holoholona e puka aku i waho i kahi mālaʻelaʻe. He Moʻolelo Kaʻao no Kekūhaupiʻo
He lāhui kanaka ka poʻe Hawaiʻi i kaulana ko lākou aloha a hiʻilani hoʻi i nā aliʻi a lākou i aloha nui ai… He Moʻolelo Kaʻao no Kekūhaupiʻo, ʻao.215
No ka manaʻo ʻana o nā kānaka iā Lono he akua ia, hoʻomana nui lākou iā ia me ka hiʻilani aku. Moʻolelo Hawaiʻi, ʻao. 18
ʻO ke Kalanaaola, he hua ʻōlelo maikaʻi loa kēia i pili i kona ʻano iho, a no kona maikaʻi loa ua komo i loko o nā kūlana pule, a i loko o ke kūlana hiʻilani i ke akua, a i nā aliʻi. Ke Aupuni Moʻī, 112:4
A pau ka ʻōlelo ʻana a lāua iā ʻAukelenuiaʻīkū, ma hope o laila, piʻi maila ua moʻo nei ʻo Kamoʻoʻīnanea, a kāhea maila, “E ʻAukelenuiaʻīkū ē! Hō mai ʻoe i kekahi kanaka i meaʻai naʻu.” He Moʻolelo Kaʻao no ʻAukelenuiaikū, ʻao,39-41
[hamani]Ka hana a nā kanaka hoe waʻa me ka hoe i mea e holo ai ka waʻa ma ke kai. Kumu Kou
Laʻana palapala:
E ʻike aku nō ʻoe i nā poʻe keiki liʻiliʻi me ko lākou mau mākuahine e hoehoe ana i luna o kekahi waʻapā poepoe, a me he huila kaʻa lā kona ʻano. Ka Puke Moʻolelo o Hon. Iosepa K. Nāwahī, ʻao.71
Hele a puka pono maila ka lā, aia nā kaikuaʻana o ua kupuʻeu nei ke hoehoe nei ma kahi kokoke i ke kohola. Kumu Kou, ʻao.32
ʻO nā hānau mua ona hoʻi, ua kau ma ka waʻa a hoehoe akula i kai. Kumu Kou, ʻao.31
ʻO ka poʻe kā ʻupena a hilo aho kekahi i hoʻopono ʻia no ka loaʻa mai o ka iʻa; ʻo ke kālai kua a hole iʻe kekahi i hoʻopono ʻia no ke kuku kapa, a malo, a pāʻū. Ka Moʻolelo Hawaiʻi, 21:28
Penei hoʻi ka ʻōlelo e kaumaha ai ka naʻau o kāna poʻe keiki a me nā mamo; i ka hana ʻana i ka iwi o kekahi aliʻi i maka pua pana ʻiole, ua hole ʻia a maikaʻi a kuʻi ʻia ma mua o ka pua pana. Ke Kumu Aupuni, 44, pauku 10, ʻao.206
holehole
[hamani]Ka wehe ʻana i ka mea e wahī ana iā waho o kekahi mea e like me nā lau o ka paukū kō, ka ʻiʻo o ka iwi a pēlā aku; ka hole ʻana he mau manawa a i ʻole ka hole ʻana i kekahi mau mea. Puke Wehewehe Hou
Laʻana palapala:
Ua holehole ʻē ʻia nā iwi, a na ka nēnē ʻaukai nō hoʻi i holehole; eia naʻe, ua loaʻa maila kaʻu mea i hele aku ai ma laila, ʻo ia hoʻi ka niho. Ka ʻAilana o nā Naiʻa Polū, 14:107
hoʻāeae
[hamani]He oli ʻana i nā lālani mele pākahi a pau o ke mele i kapa pū ʻia he hoʻāeae ma ka hoʻokomo ʻana i ka ʻiʻi ikaika ma ka huaʻōlelo hope.
I loko ihola nō o ia manawa pōkole i hoʻāikāne ai ʻo Kapohu me Keawehano… Kumu ʻUlu, hel. 83:2
Lohe iho nei ʻo Pueo i kekahi kupua pana ʻiole ma Oʻahu, ʻo Pīkoi, ke keiki a ʻAlalā. No laila, hele mai nei ʻo ia e hoʻāikāne, a hōʻike mai nei no kēlā ʻiole ʻaihue. Kumu ʻUlu, ʻaoʻao 10
Ma kēia mau hana a lākou me ke keiki, ua like a ua paʻi, ʻaʻohe paʻa o ke keiki; no laila, ʻōlelo aku ʻo Kalanialiʻiloa: “E pau ka hoʻopāpā, e ʻike kākou me ke keiki, e hoʻaikāne, e kālua ka puaʻa.” Kaipalaoa, (For.IV) ʻao 587
[hamani]He pili a kāne a wahine ʻana o ka wā kahiko i ʻano like me ka male ʻana o kēia wā. Puke Wehewehe Hou
Laʻana palapala:
ʻO nā kaikamāhine, ua kiʻi ʻia maila e nā kāne, a ua hoʻāo lāua i nā kāne lawaiʻa no kai o Kaʻelehuluhulu a me Mahaiʻula, no lāua nā inoa ʻo ʻŌhiki a me Hainoa. Huaʻōlelo Makalei
I nā lā mua o ko lāua noho hoʻāo ʻana aʻe he kāne a he wahine, ua hāpai ihola ʻo Mālaiakalani. Ka Moʻolelo Hiwahiwa o Kawelo, ʻaoʻao 44
[hamani]He hoʻolaʻa ʻana i kekahi mea na kekahi akua a ʻaumakua paha; he hoʻokaʻawale ʻana i kekahi waiwai na kekahi kanaka. Mākālei Kona
Nā memo:
& PE hoʻāu #3 set up net…
Laʻana palapala:
A kālua ka puaʻa, kahukahu no ka hoʻāu ʻana i ka ʻuala, a pēlā nō hoʻi ke kalo a me nā mea a pau. Mākālei Kona
Haʻi akula ʻo ia i ua makuahine nei ona i ke ake nui ʻana o kona makua kāne hoʻomeamea e loaʻa iā ia ua mea mana lā a lāua e hoʻāu aʻe nei i kona waiwai. ʻAʻole nō hoʻi e hao ana iā kāua ka loaʻa ʻana mai o ka pōmaikaʻi iā kāua e like me kēia i nā manawa a pau. Ka Hoku o ka Pakipika, 8 Mei 1862
[hamani]Ka hoʻokikina ʻana i kekahi mea e ʻau i loko o ka wai a kai paha; ka lawe ʻana aku i loko o ke kai, e like me ka ʻau ʻana aku me ka ʻupena e kuʻu aku ai i loko o ke kai. He Moʻolelo Kaʻao no Puna
Laʻana palapala:
ʻO kona lio, ua pae ola nō ma kahi ʻaoʻao, a pēlā nō me nā pipi āna i hōʻau aku ai. Ko Hawaii Pae Aina, 18 Dekemapa 1889
A hala kekahi wā i ka hele lalau ma ʻō ma ʻaneʻi o ke kapa, ua loaʻa kekahi wahi pāpaʻu kūpono e hōʻau ai ā kekahi kapa. Ka Lio a kāna keiki, 10:110
Ua hōʻau akula ʻo Punia me kona mau hoa i ka ʻupena, a i ka ʻike ʻana o Punia, ʻo kahi kūpono loa ia e kuʻu ai ka ʻupena a lākou, ua kāhea mālie akula ʻo ia I kona mau hoalawaiʻa, e kuʻu ka ʻupena. He Moʻolelo Kaʻao no Punia, mok.X, ʻaoʻao 38:8
Hoʻāu lākou i ka ʻupena ma luna pono o ko ka ula lua a kāhea akula ka mea ʻōpio loa o lākou, “Naʻu e luʻu mua. E hahai iho ʻoukou a hoʻohihi iā ia i ka ʻupena.” Moʻolelo Polenesia, ʻaoʻao 36
Alia naʻe wau e hoʻokō i ka ʻume a ka mea nāna i ʻume iā kāua e like me kona makemake, akā, e hoʻākāka aʻe wau i koʻu kuleana i hiki mai ai iā Kauaʻi nei mai kahi lōʻihi mai. Ke Kaʻao o Lāʻieikawai, 18:91
Ala wawe aʻela ke aliʻi wahine me ke kāhea aku iā Nohaʻura, ke alakaʻi manu, me ka ʻōlelo aku: “E hoʻālaala i ka ʻohana o ka lewa! Moʻolelo Polenesia, ʻaoʻao 58
[hamani]Ke kāhea ʻana iā haʻi me ka peʻahi lima i hele mai ʻo ia; ka hoʻoluliluli ʻana i ka lima a i ʻole kekahi mea i paʻa ma ka lima mai kekahi ʻaoʻao a i kekahi ʻaoʻao. Moʻolelo Polenesia
Laʻana palapala:
Unuhi aʻela ʻo ia i kāna pahi kaua a paʻa i loko o kona lima a hoʻāni maila i mua oʻu. Ka Nupepa Kuokoa, 1 Malaki 1918
Lele iho ʻo Kae mai ko Tokama kua i ke kai pāpaʻu a hoʻāni aku i ka poʻe ma kahakai. Moʻolelo Polenesia, ʻaoʻao 28
ʻO kēia ke kumu i hōʻapaʻapa ai nā ʻaumākua manu o Pākaʻa i ke ʻoki waʻa ʻana a Keawenuiaʻumi. Hele nō hoʻi a paʻa nā hale, kū nā māla ʻuala a me ke kō, a ʻahu ka lau hāwane, make nō hoʻi ua manu ala. Moʻolelo Hawaiʻi o Pakaʻa a me Ku-a-Pakaʻa, ʻaoʻao 39
hōʻekepue
[hamani]Ka hūnā ʻana i kekahi hana ʻana a mea paha i ʻole e ʻike ʻia; ka pupue ʻana iho i ʻole e ʻike ʻia.
Laʻana palapala:
…ka hoa pili hoʻi o nā lā i ʻaui akula, ʻoiai nā lā ʻōpio o ke kupulau ulumāhiehie e hōʻekepue ana ma luna o ko ʻolua mau kino me nā kipona wailele huna a ka manu, ka manaʻolana kaulike, a hoʻokuʻu maila i kēia ola ʻana. Ka Puke Moʻolelo o Hon. Iosepa K. Nāwahī, ʻao.261