[hamani]Ka hui like ʻana o nā kānaka he nui ma kekahi hana a i ʻole no kekahi manaʻo like. Puke Wehewehe Hou
Document Examples:
E huliāmahi nā Hawaiʻi a hoʻāʻo e ʻae like e like me ka mea hiki, i hiki ke loaʻa ka hāʻina o ka pilikia nui, ʻo ia hoʻi ke ola o ka lāhui. Jonah Kūhiō Kalanianaʻole, ʻao.32
A i ia manawa pū nō hoʻi e hākilo mau ana ʻo ia i kahi a Keaʻau i hūnā ai i ua Leho ʻai nei. He Moʻolelo Kaʻao no ʻIwa, ʻao.10
Hōʻike pau loa aʻela ʻo Lāʻieikawai iā ia mai kona hūnā ʻia ʻana, no ka mea, ua lohe akula ʻo Lāʻieikawai i ka ʻōlelo a kona kupuna wahine, ʻo Lāʻieikawai nō ka makemake e hūnā iā ia, akā, ua makemake ʻole kēlā e hūnā. Ke Kaʻao o Lāʻieikawai, 02:10
kaena
[hamani]Ka hōʻoio ma ka ʻōlelo ʻana i ka maikaʻi o kekahi mea; ka painuʻu, ke akena, ka haʻanui. Puke Wehewehe Hou
Document Examples:
ʻAʻole kā hoʻi maikaʻi o ke kaena wale i kou ʻeleu me ka mākaukau.
I ka pau ʻana o kēia paha kaena a Kahakaloa, ua kēnā akula ʻo ia iā Kaʻehuikeawakea me ka ʻōlelo ʻana aku iā ia penei… Ka Moʻolelo Hiwahiwa o Kawelo, ʻaoʻao 334
[hamani]Ka ʻumi ʻana i kekahi hana, ʻaʻole e hana ʻia; ka ʻauʻa ʻana i ke kanaka ʻaʻole e hele. Puke Wehewehe Hou
Document Examples:
E kāohi mālie ʻoe i ke kaula waha o kou lio a e kū maikaʻi ʻo ia nou.
Kāohi nā kamaʻāina ʻaʻole e haʻalele ka malihini; ʻaʻole naʻe ʻo ia i hoʻolohe.
Pono kāua e kāohi iā ia ʻaʻole e hīmeni nui ma ka pāʻina o hā hou kona leo.
[hamani]He hoʻokomo ʻana i ka ʻokina ma ke oli ʻana ma kahi maʻamau ʻole i ke kamaʻilio ʻana—ʻoi loa ma mua o ka ʻami lauka, ʻami kuhi, ʻami hea, ʻami nonoʻa, a me kekahi mau koneka.
A kaualakō akula au i kēia mau lau niu maloʻo a ʻo ʻAnakē Heʻeia, paʻa nō ʻo ia i ke ʻeke me ka ʻupena kāʻeʻe ʻōhua. He Moʻolelo no Kapaʻahu, ʻao.59
Ekolu kānaka ka mea e pono ai kēia hana, a eia kekahi, i loko nō o kona hei ʻana, i kekahi manawa, he kaualakō wale ʻia aku ua wahi ʻupena lā a pakele aku nō kahi sila ʻelepani i loko o ke kai. Ka ʻAilana o nā Naiʻa Polū, 9:64
Me ke kuʻupau loa wau i kaualakō aku ai i kona kino kaumaha a i loko o ka ululāʻau. Koʻu ʻAoʻao o ke Kuahiwi, ʻaoʻao 74-75
Akā, e like nō me ka hōʻike a ka New York Daily Tribune o ka lā 19 o Nowemapa o 1893, ʻaʻole ʻo Willis i hoʻokō i ke kauoha a Cleveland a ua pūʻiwa a ʻano ʻē loa ka manaʻo o ka Pelekikena i ka hoʻokō ʻole ʻia o kāna kauoha. Kauakūkalahale, 2010-07-03
[hamani]He hilinaʻi ʻana i kekahi mea i loaʻa ai ka pono o ka noho ʻana.
Document Examples:
"ʻO ia nō paha kou kumu o ka noho hoʻokahi ʻana ma ʻaneʻi nei?"
"ʻAʻole. ʻO ke kumu nui, ʻaʻohe oʻu hoihoi i ka noho ʻana me ke kaukaʻi nui ma nā mea o ke au hou e pono ai ka noho maikaʻi ʻana. Koʻu ʻAoʻao o ke Kuahiwi, ʻaoʻao 227
ʻAʻole loa ʻo ia i ʻoluʻolu i ka noho palaualelo wale o nā kānaka ma lalo ona, a kaukaʻi wale aku paha i ko lākou ola no ke kōkua ʻia mai. He Moʻolelo Kaʻao no Kekūhaupiʻo, 93:27
[hamani]Ka hoʻopaʻa ʻana i ka palena no kekahi mea, he wā, he wahi, a he hana paha.
Document Examples:
ʻO ka ʻoiaʻiʻo, ʻaʻole e hoʻokuʻu wale ʻia ke keiki e hele lanakila aku i ʻō a i ʻaneʻi. He mau loina nō e alakaʻi a e kaupalena ai i kāna mau hana e hana ai. Kauakūkalahale, 2007-06-24
Ua makemake aku nō ka mōʻī e kaupalena ʻia ka mana o ka ʻAhakūkā Malū. Aia he kanakolukūmālima mau lālā o ua ʻahakūkā ala nāna i ʻāpono a hōʻole hoʻi i nā mea a ka mōʻī i hoʻoholo iho ai. ʻO Kamehameha V: Lot Kapuāiwa, ʻao33
kaupē
[hamani]Ke kīkoʻo ʻana aku i nā lima me ka hoe i mua no ke kō ʻana mai ma ka hoe waʻa ʻana. Moku ka Pawa
I kēia wā i pōʻeleʻele loa iho ai, a ua kaupē loa akula nō lākou nei a hōʻea ana i kauhale kamaʻāina, a ʻo ka hale a lākou i kipa aku ai, ʻo ka hale ia o nā ʻohana pilikana iā Haili. Ka Moʻolelo o Hiʻiakaikapoliopele, ʻao.65
ʻO ko Hiʻiaka hana ihola nō ia i ka ʻawa o ke kāne a mākaukau, kāheʻe akula i loko o ka ʻapu a kū, a laila, huli aʻela ʻo Hiʻiaka a nīnau aʻela i ke aikāne kaikoʻeke… Ka Moʻolelo o Hiʻiakaikapoliopele, ʻao.239
Ke kāheʻe ʻia nei ka wai.
kāhili
[hamani]Ka uauai ʻana i kekahi mea i kekahi mea e pau ai ka ʻeʻa lepo i paʻa ma luna ona; ke kōnini ʻana aku i ke kāhili.
Document Examples:
...e hāhili aku i kēia lepo ke hiki. Ka Nupepa Kuokoa, 18 ʻOkakopa 1873
Kāna hana nui ke kāhili aku i nā nalo. Ka Nupepa Kuokoa, 25 Pepeluali 1882
I ke kakahiaka ʻana aʻe, a ma hope nō hoʻi o ka pāpāiʻawa ʻana o Kamehameha a e kahukahu ana nō hoʻi i kona akua Kūkāʻilimoku, ua haʻalele ihola lākou i kēlā wahi a piʻi akula ma ke ala kuahiwi hou nō, a hiki i ka hōʻea ʻana i ka piko o Maunakea… He Moʻolelo Kaʻao no Kekūhaupiʻo, 32:138
[hamani]Ka puʻunaueʻana i kekahi ʻano mea ma waena o kekahi mau kānaka a mau pūʻulu kanaka paha. Ka Holoholo i Kahakai
Document Examples:
Ma hope o ka ʻai ʻana, hele kekahi o mākou e kākaʻahi i ka iʻa a mākou i hoʻolei ai. Kākaʻahi mākou i ka iʻa ma ka nui o ka poʻe ma ka hale. Ka Holoholo i Kahakai, ʻao.13
ʻO ka ʻoiaʻiʻo naʻe, ua emi mai ke kālā e loaʻa mai ana mai ka ʻahaʻōlelo a ua hoʻāʻo ʻo ia e hoʻomakauliʻi ma o ke kākaʻahi hou ʻana i ke kālā i loaʻa. Kauakūkalahale, 2014-08-02